Wyszukaj w serwisie
turystyka Lotniska i linie lotnicze polska świat poradnik podróżnika quizy
Turysci.pl > Zabytki

Zabytki

Zabytki – czyli co dokładnie? Podstawowe informacje

Zabytek to rodzaj dziedzictwa materialnego o wielkiej wartości historycznej lub kulturowej. Co do zasady o zabytkach powinniśmy mówić wyłącznie w odniesieniu do budynków, jednak w mowie potocznej „zabytkami” określa się niekiedy dzieła sztuki, manuskrypty czy inne rodzaje spuścizny dziejowej – skądinąd również istotnej dla świata.

Dbanie o zabytki leży w gestii każdego z państw, na których terytorium rzeczony zabytek się znajduje. Zazwyczaj jest to rzecz uregulowana odpowiednimi ustawami. Opiekę nad zabytkami najczęściej sprawuje powołany w tym celu konserwator zabytków. Warto podkreślić, że w legislacji międzynarodowej (konwencja UNESCO) określa się, że zabytki rejestrowane w danym kraju powinny być oznaczane specjalnym symbolem („Błękitna Tarcza”), co ma go uchronić na przykład przed skutkami konfliktów zbrojnych.

Wyżej wzmiankowane UNESCO to wyspecjalizowana jednostka ONZ, której celem jest obejmowanie częściowej kurateli nad zabytkami zgłoszonymi do niej przez oficjeli danego państwa – zabytki trafiają wówczas na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Organizacja nie ma żadnej władzy nad zabytkami, jednak jest w stanie zapewnić wsparcie – finansowe, medialne lub polityczne – w celu ochrony danego zabytku.

Najważniejsze zabytki w Polsce

Liczba zabytków w Polsce jest co najmniej imponująca – w oficjalnym rejestrze zabytków znajduje się ok. 80 tysięcy obiektów i stanowisk archeologicznych, a w ewidencjach gminnych i wojewódzkich znajdziemy ich jeszcze więcej – nawet 700 tysięcy. Trudno spośród listy tak obszernej wskazać najważniejsze, bo wszystkie są wspaniałe i wymagają bezkompromisowej ochrony. 

Niemniej, w ramach pewnej podpowiedzi warto rzucić okiem na polskie zabytki na liście UNESCO. Są na niej wzmiankowane między innymi Stare Miasta Krakowa, Torunia, Warszawy czy Zamościa, Hala Stulecia we Wrocławiu, Kopalnia Soli w Wieliczce czy Zamek Krzyżacki w Malborku.

Do grona imponujących zabytków wszelkiego rodzaju zaliczyć należy przede wszystkim zamki, pałace i dwory szlacheckie, których łącznie jest ponad 5 000. Oprócz wzmiankowanego wyżej Zamku Krzyżackiego w Malborku warto w tej materii wskazać również na Zamek Moszna, Zamek Czocha czy Zamek Dunajec w Niedzicy

Zabytki na świecie – co warto zobaczyć?

Lista zabytków na świecie jest niesamowicie obszerna. Trzeba jednak przyznać, że istnieją obiekty, które na stałe wpisały się do światowej popkultury. Pośród wielu milionów zabytków wskazać trzeba przede wszystkim na takie, jak Piramidy w Gizie, Koloseum w Rzymie, Zakazane Miasto w Chinach, Hagia Sophia w Turcji, Petra w Jordanii, Alhambra w Hiszpanii, Tadż Mahal w Indiach, Angkor Wat w Kambodży czy Machu Picchu w Peru.

Pokaż więcej

Góry Sarawat
31.07.2024 18:59 Tajemnicze budowle w górach. Wiadomo, że nie mieszkali tam ludzie

Na niezwykłe struktury badacze trafili na terenie Arabii Saudyjskiej. Chociaż nie zamieszkiwali ich ludzie, to dostarczają wiele informacji na temat dawnego stylu życia na tych terenach.

Turcja
25.07.2024 10:35 Odnaleziono listę zakupów sprzed 3500 lat. Ujawnia niezwykłe informacje o dawnym świecie

Na niezwykły artefakt trafiono podczas prac konserwatorskich w ruinach starożytnego miasta Alalakh (obecnie prowincja Hatay w południowej Turcji). Po odszyfrowaniu pisma klinowego z tabliczki okazało się, że to wyjątkowa lista zakupów, która dużo zdradza o dawnym życiu na tych terenach.

Pompeje
25.06.2024 16:09 Zwiedzanie Pompejów zakończył z policją. Turysta słono zapłaci za "podły gest"

Włoskie media i politycy nie kryją wzburzenia po akcie wandalizmu, jakie dopuścił się zagraniczny turysta w parku archeologicznym w Pompejach. Skandaliczną sytuację skomentował minister kultury. 

pałac Osiek
25.06.2024 07:00 Orientalny pałac przyciąga turystów. Wyjątkowa budowla znajduje się w Polsce

Niewątpliwie architektura Bliskiego Wschodu zachwyca i zachęca do dalszych podróży. Niewielu jednak wie, że nie trzeba lecieć za granicę, żeby poczuć się orientalnie. Już w ok. 3-4 godziny drogi samochodem z Warszawy możemy przenieść się do innego świata. Wyjątkowy, zbudowany w stylu mauretańskim pałac jest jedną z nielicznych tego typu budowli w naszym kraju. Kiedyś bywał w nim prezydent Ignacy Mościcki, a dziś dostępny jest dla każdego! 

Fot. swjakub.info / Instagram: @magda.kuchta
18.06.2024 17:24 Obowiązkowy punkt na mapie Dolnego Śląska. Turyści nie wiedzą o jego istnieniu

Odkrywanie miejsc małoznanych zdecydowanie jest największą przyjemnością dla turystów. Jedno z takich miejsc znajduje się w Polsce, na Dolnym Śląsku, który - jak wiemy - atrakcji i perełek turystycznych posiada niezliczoną ilość.

Bogatynia
13.05.2024 07:34 Na styku trzech granic. To urokliwe polskie miasto skradnie wasze serca

Małe, urokliwe miasteczka są niebywałym dobrem narodowym naszego kraju. Oprócz przepięknej, malowniczej architektury zazwyczaj są one także niezwykle bogate historycznie i kulturowo. Jedno z nich, szczególnie wyróżniające się architekturą, przybliżymy dziś. To miasto koniecznie trzeba zobaczyć.

Stonehenge
08.04.2024 19:06 Turystka zlekceważyła zakazy przy słynnym zabytku. Oburzające nagranie

Zwiedzając słynne obiekty, niektórych turystów potrafi ponieść fantazja. Niekiedy narażają się na bardzo nieprzyjemne konsekwencje, tylko dlatego, że wcześniej postanowili dotknąć zabytek. Pewna kobieta odwiedzająca znany na całym świecie Stonehenge w Wielkiej Brytanii zignorowała wszelkie zakazy. Na szczęście, na miejscu był ochroniarz.“Konieczna ochrona przed idiotami”, “Nie byłabym uprzejma, jak ten ochroniarz”, “Ochrona powinna mieć prawo do zatrzymania” - czytamy w sekcji komentarzy pod opublikowanym w mediach społecznościowych filmie. 

Pałac Kickich w Sobieszynie
16.05.2023 14:04 Zagon kartofli przed zabytkowym pałacem. “Lepsze ziemniaki niż chaszcze”

Malowniczy zbiornik wodny, piękna zieleń, ruiny klasycystycznego pałacu z XIX w. i… kartofle - taki widok czeka wszystkich odwiedzających Sobieszyn w województwie lubelskim. - Już drugi rok widzimy, że zagon kartofli sięga do samych drzwi pałacowych - żali się wójt tamtejszej gminy Ułęż. W wielu, zwłaszcza mniejszych, miejscowościach w całej Polsce można natrafić na zabytkowy zespół pałacowy, ruiny zamku czy fragment starego muru obronnego. Na drodze do rewitalizacji budynków zazwyczaj stoją bardzo wysokie koszty oraz kwestie prawne związane z właścicielem danego obszaru. W Sobieszynie (powiat rycki) postanowiono zagospodarować teren na własną rękę.

bieszczadzkie cmentarze
01.11.2021 22:20 Zapomniane cmentarze w Bieszczadach. Turyści nawet nie zdają sobie z nich sprawy

Bieszczady skrywają wiele tajemnic i pozostałości po wcale nie tak odległych czasach. Znajdziemy tam m.in. zapomniane, opuszczone, zarośnięte, a nawet rozkradzione przez złomiarzy cmentarze, które są często jedyną pamiątką po istnieniu licznych niegdyś wsi. - W bieszczadzkich lasach kryje się wiele zapomnianych cmentarzy i grobów. Ledwie widoczne w bujnej zieleni, stają się łatwiejsze do dostrzeżenia, jesienią, gdy mrozy zwarzą roślinność... - czytamy na profilu Nadleśnictwa Baligród na Facebooku.

odkrycie w polsce
01.03.2021 10:50 Archeolodzy w Dębinach odkryli jeden z największych cmentarzy w Polsce sprzed 5,5 tys. lat

Odkrycie określane jest przez badaczy jako megksylony (z j. greckiego „mega” - wielki i „ksylon” - drewno). Usypywano je z ziemi w kształcie wydłużonego trapezu. Różniły się znacząco od grobowców megalitycznych znanych np. z Kujaw, ponieważ ich ściany obstawiano nie głazami, ale słupami wykonanymi z drewna.

gdańsk żuraw
29.01.2021 00:00 Żurawia w Gdańsku kojarzą wszyscy. Nie każdy wie, skąd się tam wziął

Żuraw jest obok fontanny Neptuna jednym z najbardziej charakterystycznych symboli Gdańska. Nie każdy jednak zna jego historię, która może zadziwić wielu turystów odwiedzających to miasto.

Gdańsk może zatonąć
27.01.2021 22:30 W ciągu 100 lat Gdańsk może znaleźć się pod wodą. Opublikowali najnowsze badania

Gdańsk, Półwysep Helski oraz Żuławy mogą zostać zalane w ciągu 100 lat. Jak wynika z prognozy przygotowanej przez naukowców z PAN, zmiany klimatu prawdopodobnie doprowadzą do szybszego wzrostu poziomu morza oraz częstszych sztormów na Bałtyku.

Zamek w Poznaniu
24.01.2021 15:27 Zamek Cesarski w Poznaniu jest najmłodszą budowlą tego typu. Z jego powstaniem wiąże się legenda

Poznań kojarzy nam się przede wszystkim ze Szlakiem Piastowskim, a więc początkami Królestwa Polskiego. Jeden z obiektów znacząco różni się od pozostałych zabytków - to Zamek Cesarski.Zamek Cesarski jest najmłodszą rezydencją w Europie wybudowaną dla monarchy. Wzniesiono go w latach 1905-1910 na zlecenie niemieckiego cesarza Wilhelma II wg projektu Franza Schwechtena.Miał przypominać średniowieczny zamek jako symbol panowania niemieckiego w Wielkopolsce. Cesarz nie cieszył się nim zbyt długo, ponieważ wybuchła wojna.Fot. Zamek Cesarski/ commons.wikimedia.org/ Аимаина хикари/ CC0

krzywa wieża nie każdy
23.01.2021 08:40 Krzywa Wieża w Pizie to prawdziwy hit wśród turystów. Nie każdy wie dlaczego tak wygląda

Krzywa Wieża w Pizie fascynuje wielu podróżnych. Chociaż, niektórzy zastanawiają się, jaka jest tajemnica charakterystycznego nachylenia zabytku, zjawisko to zostało już wyjaśnione.Warto przypomnieć, że Krzywa Wieża w Pizie to kampanila, czyli dzwonnica przykatedralna, która jest częścią zespołu składającego się z katedry, dzwonnicy, baptysterium oraz cmentarza.

odkrycie archeologów w Izraelu
21.01.2021 18:54 Odkryli kamień sprzed 1,5 tysiąca lat. Jest na nim napis

W północnym Izraelu odkryto liczącą 1500 lat tablicę z napisem „Chrystus narodzony z Marii '' w starożytnej grece, która niegdyś znajdowała się nad drzwiami, by odpierać złe duchy.Zwrot ten był używany przez Chrześcijan, aby chronić się przed „złym okiem”, które było starożytną klątwą z kultur greckich i rzymskich, która przyniosła nieszczęście niczego nie podejrzewającym osobom.Fot. Kamień w Taiby/ twitter.com/ISRAEL21C/ screen

Syndrom paryski dotyka turystów
21.01.2021 10:46 Popularne miejsca na świecie, które rozczarowały turystów

Turyści, którzy widzieli atrakcje na własne oczy, są najlepszym źródłem informacji o tym, czy warto jechać w jakieś miejsce. Reklamy nie powiedzą nam, jakie są słabe strony danego obiektu, ani jak wielu innych turystów spotkamy podczas wizyty. Opinia odwiedzających może być bardzo cenna.Jednym z najpopularniejszych portali, które zawierają informacje o różnych miejscach na całym świecie, jest Trip Advisor. Każdy może tam zamieścić swoją opinię, a także zdjęcia. Największe atrakcje świata mają od kilkunastu do kilkuset tysięcy ocen od zadowolonych - lub nie - turystów. Kilka cudów świata zostało określonych jako przereklamowane.

Malbork radość najmłodszych
20.01.2021 22:17 Wspaniała atrakcja w Malborku. Najmłodsi się ucieszą

Chociaż podobnie jak muzea, kina i teatry Malbork pozostaje zamknięty, to dzieci mogą przespacerować się po sali. Jest to oczywiście spacer wirtualny, ale najmłodszym może sprawić dużą frajdę, a oprócz tego ma wartość edukacyjną.Na platformie YouTube oficjalne konto Muzeum Zamkowe w Malborku opublikowało materiał wideo „Muzeum oczami dziecka”. Jest to element projektu „Ferie po królewsku online” przygotowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego we współpracy z muzeami.

Zamek Gargamela w Poznaniu
19.01.2021 14:00 Zamek Gargamela. "Średniowieczna" budowla z pustaków czyli najmłodszy polski zamek

Zamek Gargamela znajduje się w Poznaniu, nieopodal Starego Rynku. Dla osób, które nie znają jego historii, nie wyróżnia się niczym szczególnym. Można go nawet uznać za oryginalną budowlę z dawnych czasów. Nic bardziej mylnego - budynek, choć powstał najpewniej w XIII wieku, w obecnej formie powstał w XXI wieku. Jak do tego doszło?

szklak z mroczną historią
15.01.2021 14:25 Szlak dla wędrowców o silnych nerwach. Miejsca, w których kiedyś doszło do dramatu, dziś cieszą się popularnością

Szlak przeznaczony jest jedynie dla osób o mocnych nerwach, które nie boją się mrocznych historii. Niegdyś do Zamku Czocha należała szubienica, na której regularnie dochodziło do egzekucji. Dziś miejsce jest popularne wśród turystów.

Zamek Ogrodzieniec i legenda o psie
14.01.2021 15:03 Zamek Ogrodzieniec. Legenda o czarnym psie straszy przyjezdnych

Zamek Ogrodzieniec na Śląsku jest jednym z obowiązkowych przystanków podczas wyprawy Szlakiem Orlich Gniazd. Malownicze ruiny mają niezwykły, romantyczny klimat, a krążące o nim legendy tylko dodają mu mrocznej atmosfery.

Malbork
13.01.2021 23:20 Sytuacja w Malborku jest bardzo zła. Branża hotelarska zamrożona

Malbork każdego roku gościł tłumy turystów, którzy przybywali tam odwiedzić najsłynniejszy zamek krzyżacki w Polsce. Bajka skończyła się jednak w 2020 roku, gdy na świecie wybuchła pandemia koronawirusa, a nowe restrykcje uniemożliwiły podróżowanie.

Zamek krzyżacki w Kętrzynie
12.01.2021 15:51 Zamek krzyżacki w Kętrzynie. W mieście można podziwiać jednak o wiele więcej

Zamek w Kętrzynie jest pięknie ulokowany na Mazurach, w południowo-wschodniej części miasta. Powstał w XIV wieku, a w reprezentacyjnym północnym skrzydle rezydował urzędnik sprawujący władzę z ramienia Zakonu Krzyżackiego. Oprócz tego w zachodniej części budowli oraz w przylegającym do niego Nowym Mieście mieściły się także piekarnia, młyn, skład mięsa i zboża, browar, zbrojownia, a nawet więzienie.Dziś jest jednym z najpopularniejszych zabytków Mazur mimo pożaru, który zniszczył go w trakcie II wojny światowej. Został jednak odbudowany, a podczas odbudowy przywrócono mu gotycki charakter. W murach mieści się Muzeum im. Wojciecha Kętrzyńskiego, gdzie mozna zobaczyć między innymi kolekcję gotyckich rzeźb, zabytki rzemiosła artystycznego czy zabytkowe meble.Dziedziniec zamku w Kętrzynie, źródło: wikipedia.org, autor: Sajmonek51, CC BY-SA 3.0 pl

Zamek Krzyżtopór w Ujeździe
08.01.2021 14:14 Zamek Krzyżtopór stoi po środku pól, z dala od drogi. Łączą się z nim mroczne legendy

Zamek Krzyżtopór w Ujeździe wygląda nieco inaczej niż większość zabytków. Wystarczy zerknąć na ujęcia z lotu ptaka, by zauważyć nietypową budowę. Dziś jest mocno zniszczony, ale mimo to warto go zobaczyć na własne oczy i zapoznać się z mrocznymi podaniami o dawnych dziejach zabytku.

Zamek w Krupem zachwyca turystów
03.01.2021 12:52 Zamek w Krupem. Walczyli o jego piękno, a potem przyszło najgorsze

Z tego artykułu dowiesz się:Kim byli właściciele zamku na przestrzeni dziejówW jakich okolicznościach zamek został zniszczonyJakie inne tego typu miejsca warto zobaczyćZamek w Krupem zachwyca wielu turystów. To niezwykłe miejsce, które przerwało niezwykłe momenty. Mury budynku skrywają część polskiej historii. Istnieje od XV wieku, a więc przetrwał wiele epok. Teraz pozostały po nim tylko ruiny.

Zamek Roztoka pogrążony w kryzysie
03.01.2021 12:15 Właściciele Zamku Roztoka zabrali głos. Perła Polski pogrążona w kryzysie

Z tego artykułu dowiesz się:Które obostrzenia wpłynęły na kryzys zabytkuJakie są koszta utrzymania obiektuJaka legenda krąży wokół tego miejscaZamek Roztoka uważany jest za perłę Polski. Ta barokowa rezydencja z XIV wieku ma niesamowicie bogatą historię. Pomimo tak wielu atrakcji, jakie oferuje, aktualnie zmaga się z kryzysem. Zabytek został mocno dotknięty przez wszystkie obostrzenia blokujące turystykę.

tuyryści popełniają błędy
27.12.2020 16:30 Karygodne wpadki turystów. Pod żadnym pozorem nie można się tak zachowywać

Z tego artykułu dowiesz się:jakich zachowań dopuszczają się turyścijakie kary za to grożączego unikaćTuryści chcą zobaczyć jak najwięcej, zabrać coś na pamiątkę, a czasem coś po sobie zostawić. Żeby nie popełnić przestępstwa, trzeba zapoznać się z zasadami danego obiektu, a przede wszystkim stosować się do reguły: zostawiam wszystko w takim stanie, w jakim było przed moim przyjściem. Jedynym wyjątkiem będzie zabranie śmieci, które zostawił ktoś inny.

modelka zniszczyła aniołka
26.12.2020 21:30 Modelka chciała zrobić sobie zdjęcie przy zabytkowej fonatannie. Nie mieści się w głowie, co zrobiła rzeźbie

Z tego artykułu dowiesz się:jaką karę otrzymała modelka za zniszczenie zabytkuczego dopuszczają się turyści w Auschwitzo czym należy pamiętać w miejscach historycznychModelka, która w zeszłym roku zniszczyła rzeźbę amorka, poniosła konsekwencje. Zatrzymani zostali również nastoletni turyści z Anglii, którzy próbowali wynieść przedmioty z terenu Muzeum Auschwitz. Są to tylko niektóre przewinienia osób odwiedzających miejsca historyczne.

Rydzyna - perła baroku
19.12.2020 21:30 Rydzyna bywa nazywana "perłą baroku". W tamtejszym pałacu ponoć straszy Biała Dama

Rydzyna leży blisko drogi z Poznania do Wrocławia, ale kto zboczy z trasy, na pewno nie pożałuje. Ujmujący rynek stanowi serce miasta, a zarazem jego najbardziej malowniczy zakątek. Można tam przejść się po placyku z 3 stron otoczonym barokowymi neobarokowymi domkami, podziwiać XVIII-wieczny ratusz oraz pomnik Świętej Trójcy. Powstał jako dziękczynienie za koniec epidemii dżumy, która zdziesiątkowała Europę.